Gem and Jewelry Library

เข็มกลัดประดับ : หมุดจากยุคสำริดสู่เครื่องประดับเพชรอันหรูหราและทรงคุณค่า

GIT LIbrary Admin

20 Nov 2019 3236

The A-Z of Jewelry: B is for... Brooch

เข็มกลัดประดับ : หมุดจากยุคสำริดสู่เครื่องประดับเพชรอันหรูหราและทรงคุณค่า

จากจุดเริ่มต้นของหมุดกลัดผ้าในยุคสำริดที่แสนจะธรรมดา

จนกลายมาเป็นเข็มกลัดประดับเพชรอันหรูหราและปราณีตในยุคปัจจุบัน

“เข็มกลัด” หรือ “เข็มกลัดประดับ” เป็นเครื่องประดับชิ้นเล็กๆ มีเข็มไว้กลัดเพื่อยึดไว้ด้านหลังทำจากโลหะ ประดับด้วยด้วยอัญมณีที่ออกแบบมาเพื่อใช้ติดประดับเสื้อผ้า ถือว่าเป็นแอคเซสเซอรี่อีกชิ้นหนึ่งที่ควรมีไว้ประดับเสื้อแจ็กเก็ต หรือเดรสตัวโปรดของคุณ ซึ่งเข็มกลัดประดับในยุคแรกๆ นั้น ทำด้วยหมุดโลหะที่แข็งแรงจากยุคสำริด ต่อมาในยุคไบแซนไทน์ได้มีการออกแบบตกแต่งบนเข็มกลัดด้วยอัญมณีหลากหลายชนิดเพื่อให้มีความสวยงาม และโดดเด่น การออกแบบเข็มกลัดนั้นจะปรับเปลี่ยนไปตามแฟชั่นและการใช้งานในแต่ละยุคสมัยอีกด้วย

SAPPHIRE AND DIAMOND BROOCH,1950S (PHOTO: http://WWW.SOTHEBYS.COM)

ในยุคที่เข็มกลัดถือกำเนิดขึ้น เข็มกลัดโบราณ (brooch) ที่เรียกว่า “เข็มกลัดตรึง” หรือ “เข็มกลัดฟิบิวลา” (fibula) มาจากภาษาละติน “fibulae” มีความหมายเฉพาะว่าเป็นเข็มกลัดแบบโรมัน แต่ต่อมาความหมายของคำนี้ก็กว้างขึ้นจนครอบคลุมเข็มกลัดจากยุคโบราณทั้งหมด เข็มกลัดตรึงไม่เหมือนกับเข็มกลัดสมัยใหม่ที่ไม่เพียงแต่จะเป็นเครื่องตกแต่งเท่านั้นแต่ยังมีประโยชน์ใช้สอยที่รวมทั้งตรึงเสื้อผ้าให้ติดตัวที่รวมทั้งเสื้อคลุมปล่อยชาย (cloak)

GERMANIC FIBULÆ, EARLY 5TH CENTURY, KUNSTHISTORISCHES MUSEUM, VIENNA

เข็มกลัดฟิบิวลามาแทนที่เข็มกลัดตรงที่คล้ายไม้กลัดที่ใช้ในการเหน็บเสื้อผ้าในยุคหินและยุคสำริด ต่อมาในยุคกลางเข็มกลัดฟิบิวลาก็มาแทนที่ด้วยกระดุม แต่เข็มกลัด (safety-pin) ที่แปลงมาจากเข็มกลัดฟิบิวลาก็ยังใช้สอยกันจนกระทั่งทุกวันนี้ ในปัจจุบัน เข็มกลัดประดับใช้เป็นเครื่องประดับชนิดหนึ่งทำจากโลหะ เช่น เงิน ทอง หรือโลหะอื่นๆ แล้วตกแต่งเครื่องเคลือบหรือด้วยอัญมณี โดยออกแบบมาเพื่อใช้ติดประดับเสื้อผ้าในโอกาสต่างๆ

ROMAN OMEGA SHAPED FIBULA-BROOCH (PHOTO: HTTPS://WWW.PINTEREST.COM/)

ในช่วงปลายศตวรรษที่ 19 เข็มกลัดซึ่งเกิดจากการจัดเรียงกระจกโมเสกให้เป็นรูปสถานที่ต่างๆ หรือรูปดอกไม้เรียกกันว่า "แกรนด์ทัวร์" (Grand Tour) ได้รับความนิยมในวงกว้าง ทั้งในเวนิส ฟลอเรนซ์ และโรม ในขณะที่เข็มกลัดคาเมโอ (cameo brooch) เข็มกลัดที่แกะสลักรูปต่างๆ ลงบนอัญมณีและไข่มุก ซึ่งบอกเล่าเรื่องราวเกี่ยวกับตำนานและความเชื่อต่างๆ ยังคงได้รับความนิยมอยู่อย่างต่อเนื่อง โดยในศตวรรษที่ 20 เข็มกลัดขนนก (feather brooch) ประดับด้วยเพชร ก็เริ่มเป็นที่จับตามอง

A 19TH CENTURY MICRO MOSAIC BROOCH, DEPICTING FLOWERS (PHOTO: HTTPS://WWW.PINTEREST.COM/)

A 19TH CENTURY LAVA CAMEO BROOCH (PHOTO: HTTPS://WWW.ANTIQUE-BROOCHES.COM)

ROMAN OMEGA SHAPED FIBULA-BROOCH (PHOTO: HTTPS://WWW.PINTEREST.COM/)

ตลอดหลายศตวรรษที่ผ่านมาเข็มกลัดไม่เพียงแต่สะท้อนให้เห็นถึงความนิยมแต่ละช่วงเวลาเท่านั้น แต่ยังได้รับอิทธิพลทางวัฒนธรรมที่ลึกซึ้งยิ่งขึ้น ยกตัวอย่างเช่นเข็มกลัดไว้ทุกข์ในศตวรรษที่ 18 และ 19 เราจะได้เห็นถึงเสน่ห์ของเข็มกลัดประดับสไตล์จอร์เจียและวิคตอเรีย ที่ได้บอกเล่าเรื่องราวการสูญเสียและชีวิตหลังความตายของความรักระหว่างสมเด็จพระราชินีนาถวิกตอเรียและเจ้าชายอัลเบิร์ตที่แสดงออกผ่านทาง ‘เข็มกลัดสุดที่รัก’ (sweetheart brooch) ซึ่งได้กลายมาเป็นสัญลักษณ์ที่ส่งมอบให้แก่เหล่าทหารที่ร่วมรบในสังครามโลกครั้งที่ 2

'RAF' SWEETHEART BROOCH (PHOTO: HTTPS://WWW.ACSILVER.CO.UK/)

แม้แต่ดัชเชสแห่งเคมบริดจ์เลือกที่จะสวมใส่เข็มกลัด Sweetheart Brooch ชิ้นสำคัญในงานเฉลิมฉลอง 100 ปี ของกองทัพอากาศ (RAF) เแสดงสถานะของเธอในฐานะผู้บัญชาการกิติมศักดิ์ของกองทัพอากาศอีกด้วย

KATE MIDDLETON WEARING HER HONORARY AIR COMMANDANT BROOCH TO MARK 100 YEARS OF THE RAF.

CREDIT MAX MUMBY/INDIGO/GETTY IMAGES (PHOTO: http://WWW.SOTHEBYS.COM)

และเป็นไปไม่ได้เลยที่จะไม่กล่าวถึงเข็มกลัดในคอลเล็กชั่นส่วนตัวของควีนอลิซาเบธที่ 2 นั่นก็คือ เข็มกลัดเพชร Cullinan V รูปหัวใจ ขนาด 18.8 กะรัต ผลิตและออกแบบโดยแบรนด์ Garrard แบรนด์เครื่องประดับที่เก่าแก่และมีชื่อเสียงมากที่สุดของอังกฤษ มีรายงานว่า เข็มกลัดชิ้นนี้เป็นหนึ่งในเครื่องประดับชิ้นโปรดของควีนอลิซาเบธในบรรดาเครื่องเพชรที่หายากมากที่สุดชิ้นหนึ่งเลยก็ว่าได้ ประกอบด้วยเพชร Culinan III น้ำหนัก 94.4 กะรัต และเพชร Cullinan IV น้ำหนัก 63.6 กะรัต เป็นสมบัติซึ่งตกทอดมาถึงพระองค์เมื่อปี 1953

QUEEN ELIZABETH II ATTENDS A SERVICE ON THE EVE OF THE CENTENARY OF THE BATTLE OF THE SOMME AT WESTMINSTER ABBEY IN 2016 WEARING CULLINAN V BROOCH. CREDIT MAX MUMBY/INDIGO/GETTY IMAGES (PHOTO: http://WWW.SOTHEBYS.COM)

THE 18.8 CARAT CULLINAN V HEART BROOCH (PHOTO: HTTPS://WWW.PINTEREST.COM/)

หนังสือแนะนำสำหรับเข็มกลัดประดับ

Behind the brooch a closer look at backs, catches, and pinstems

Author : Lorena Angulo

LC Call No. : NK 7310.5 .A54 2013

หนังสือเล่มนี้นำเสนอเรื่องราวที่ซ่อนอยู่เบื้องหลังเข็มกลัดในแง่มุมที่เราไม่เคยเห็น เมื่อเราพบเครื่องประดับที่น่าสนใจสักชิ้นสัญชาตญาณแรกของเราคือการชื่นชมแค่เพียงด้านหน้าเท่านั้น แต่เมื่อเราหมุนกลับไปด้านหลังมันมักจะเผยให้เห็นความลับเบื้องหลัง และผู้แต่งช่วยทำให้เราทราบถึงความลับนั้น โดยปกติแล้วจะรู้กันระหว่างผู้ผลิตและผู้สวมใส่เท่านั้น นักออกแบบหรืิอผู้ผลิตเข็มกลัดที่ชาญฉลาดมักประดับด้านหลังด้วยรายการที่มีไว้เพื่อเสริมด้านหน้าหรือด้านหลังอาจมีการออกแบบที่ซับซ้อนและเป็นเอกลักษณ์ แต่เมื่อคุณพลิกเข็มกลัดในมือคุณอาจพบข้อความบางอย่าง หรือแพทเทิร์นน่าประหลาดใจซ่อนอยู่ ซึ่งจะทำให้คุณเข้าใจถึงความหมายและตัวตนของนักออกแบบเข็มกลัดได้ดียิ่งขึ้น

Brooches : timeless adornment

Author : Lori Ettlinger Gross

LC Call No. : GT 2280 .G76 2008

หนังสือเล่มแรกที่นำเสนอเกี่ยวกับหมุดและเข็มกลัดแนววินเทจและร่วมสมัย เริ่มต้นด้วยประวัติที่แสดงให้เห็นว่ารูปแบบเครื่องประดับนี้มีวิวัฒนาการมาอย่างไร? ได้รู้จักกับเข็มกลัดในยุคเริ่มแรกโรมันฟิบิวล่าไปจนถึงเข็มกลัดประดับอัญมณีหลากหลายดีไซน์ ด้วยภาพประกอบที่งดงามในหนังสือเล่มนี้ที่นำเอาเข็มกลัดระดับมาสเตอร์พีชของนักออกแบบเครื่องประดับ เครื่องแต่งกาย และช่างฝีมือชั้นนำกว่า 175 คน Cleef & Arpels, Cartier, Georg Jensen และ Ted Muehling แฟชั่นสไตลิสต์ นักสะสม ดารา เซเลบริตี้ และผู้เชี่ยวชาญด้านเครื่องประดับมาแบ่งปันแนวคิดในการออกแบบ เรื่องราวความประทับใจของเข็มกลัดชิ้นโปรดของพวกเขา ที่แสดงให้ผู้อ่านเห็นว่าเข็มกลัดเป็นเครื่องประดับอีกชิ้นหนึ่งที่ควรมีไว้ประดับเสื้อแจ็กเก็ต หรือเดรสตัวโปรดของคุณ ข้อมูลที่เป็นประโยชน์เกี่ยวกับการเก็บรักษา การทำความสะอาด และการซ่อมแซม ทำให้เป็นหนังสืออีกเล่มหนึ่งที่ขาดไม่ได้สำหรับผู้รักเครื่องประดับเป็นชีวิตจิตใจ